Collection: 39/278/0 Przełożony Starszeństwa Żydów w Getcie Łódzkim

Przełożony Starszeństwa Żydów w Getcie Łódzkim


Archiwum Państwowe w Łodzi
Former title of the collection: - brak danych -	Dates: 1939-1944
Foreign language title of the collection: Der Aelteste der Juden in Litzmannstadt-Getto	Dates: 1939 - 1944
Name of the creator: - brak danych -	Access conditions: tak
Category: instytucje wyznaniowe - -	Languages: polski niemiecki hebrajski rosyjski jidisz

Finding aids

Type of finding aid	Control inventory	Additional information
inwentarz drukowany	No	- brak danych -
inwentarz książkowy	Yes	- brak danych -

History of the creator Okupacyjne władze niemieckie w Łodzi powołały w październiku 1939 r. Przełożonego Starszeństwa Żydów w osobie Mordechaja Chaima Rumkowskiego, który przejął funkcje zlikwidowanej gminy żydowskiej. Jako organ doradczy powołano Radę Starszych, którą wkrótce rozwiązano. W lutym 1940 r. rozpoczęto przesiedlanie Żydów do dzielnicy przewidzianej, jako przyszły teren getta. Obejmowała ona część Bałut, Stare Miasto i przyległe ulice. Oddzielenie i zamknięcie getta nastąpiło 30.04.1940 r. W getcie zamknięto Żydów z Łodzi, Kraju Warty, Pragi, Wiednia, Berlina, Hamburga, Düsseldorfu, Frankfurtu nad Menem i Luksemburga. Bezpośrednią władzę nad gettem łódzkim sprawował zarząd niemiecki (Gettoverwaltung). Rumkowski był jednoosobową władzą wykonawczą poleceń administracji niemieckiej. Do tego celu dysponował rozległym aparatem administracyjnym. W getcie utworzono całą sieć zakładów produkujących na potrzeby gospodarki Rzeszy, a szczególnie dla Wehrmachtu. Pierwsze wywózki Żydów do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem trwały od stycznia do września 1942. W sierpniu 1944 r. rozpoczęto likwidację getta połączoną z deportacją jego mieszkańców do obozu Auschwitz. Scope and content Rada Starszych: protokoły posiedzeń, nominacje członków; Centralny Sekretariat: korespondencja w sprawach organizacji getta i administracji, sprawy wysiedlania ludności żydowskiej, bezpieczeństwa wewnętrznego, aprowizacji i lecznictwa, realizacja zamówień produkcyjnych firm niemieckich i Wehrmachtu; Sekretariat Prezydialny: kwestionariusze personalne pracowników różnych wydziałów i raporty o ruchu chorych w szpitalach; Sekretariat Próśb i Zażaleń: podania o pracę, zasiłki pieniężne, mieszkania, przydziały żywności oraz interwencje w sprawach personalnych; Wydział Informacji: korespondencja z urzędami i osobami prywatnymi z terenu Generalnego Gubernatorstwa, Rzeszy i państw obcych w sprawach informacji o Żydach przebywających w getcie; Wydział Personalny: raporty o ruchu pracowników, sprawy zatrudnienia, weryfikacji i urlopów, akta personalne pracowników administracji getta; Bezpieczeństwo: rozkazy dzienne władz policyjnych getta i niemieckich, meldunki o wydarzeniach, przestępstwach i aresztowaniach, księgi aresztowań i protokoły zeznań korespondencja z władzami niemieckimi w sprawach bezpieczeństwa i porządku w getcie, spisy funkcjonariuszy policji gettowej, spisy Żydów wytypowanych do transportu, konfiskata majątków; Sądownictwo: meldunki o przestępstwach, informacje o sprawach karnych, wykazy aresztowanych i podejrzanych o nadużycia, spisy więźniów, raporty posterunków więziennych, spisy pracowników sądu; Centralny Urząd Kontroli: raporty i sprawozdania o warunkach życia w getcie, sytuacji mieszkaniowej i sanitarnej; Najwyższa Izba Kontroli: materiały z kontroli urzędów i agend administracji getta, w większości dotyczące podziału żywności i działalności kuchni gettowych; Komisja Majątku Niemieckiego i Polskiego: korespondencja w sprawie regulacji czynszu mieszkaniowego obywateli niemieckich; Wydział Statystyczny: wykazy graficzne, tablice i plansze obrazujące ruch ludności, stan opieki lekarskiej, działalność szpitali, aptek, szkół i poczty, zatrudnienie i produkcję w zakładach pracy; Wydziały Ewidencji: akta Urzędu Stanu Cywilnego oraz dotyczące spraw meldunkowych, spisy mieszkańców getta oraz domowe książki meldunkowe; Archiwum: zarządzenia, obwieszczenia i okólniki Przełożonego Starszeństwa Żydów, Biuletyn Kroniki Codziennej, Geto-Cajtung, artykuły, rozprawy i reportaże opracowane przez publicystów i pisarzy przebywających w getcie, księga przemówień M. Rumkowskiego, albumy fotograficzne przedstawiające sceny z życia getta; Wydział Gospodarczy: utrzymanie czystości i porządku, gospodarka terenami rolnymi, remonty i rozbiórka domów; Wydział Pogrzebowy: spisy personelu cmentarza; Urząd Mieszkaniowy: sprawy przydziału i zamiany mieszkań; Wydział dla Wsiedlonych: imienne wykazy Żydów wsiedlonych do getta z Europy zachodniej, raporty o transportach i korespondencja w sprawie zakwaterowania, skup kosztowności i dewiz; Komisja Wysiedleńcza: imienne wykazy osób wywiezionych z getta, podania o zwolnienie od wywozu; Komisja Międzyresortowa: listy osób przewidzianych do wysiedlenia, starania agend administracji o zwolnienie od wysiedleń; Aprowizacja: raporty i sprawozdania o sprzedaży artykułów żywnościowych, z działalności punktów żywienia, okólniki w sprawie rozdziału żywności, receptury posiłków; Wydział Zdrowia: raporty okresowe szpitali o ruchu chorych, pogotowia ratunkowego i aptek, meldunki o chorobach zakaźnych; Wydział Opieki Społecznej: wywiady o sytuacji materialnej mieszkańców getta, opieka nad sierotami i starcami, karty zasiłków; Komisja Opieki nad Dzieckiem; Wydział szkolny: spisy szkół i dzieci w wieku szkolnym, częściowo nauczycieli, programy nauczania, organizacja szkół, obsady stanowisk i wyposażenie; Komisja Kwalifikacyjna: zatrudnienie młodocianych i przygotowanie do zawodu; Wydział Pracy: raporty tygodniowe wydziałów i resortów o ruchu pracowników, dostarczanie robotników do prac przymusowych poza gettem, pośrednictwo pracy, urlopy; Centralne Biuro Resortów Pracy: sprawozdania resortów z realizacji zamówień, korespondencja w sprawie zaopatrzenia w surowce, karty rejestracyjne rzemieślników zatrudnionych w getcie; Resorty Pracy: raporty produkcyjne, sprawozdania resortów pracy, wykazy pracowników; Wydział Pocztowy: okólniki i zarządzenia o ruchu pocztowym w getcie, spisy abonentów, dzienne raporty ruchu przesyłek, zbiór nie wysłanych przez pocztę kart pocztowych; Wydział Transportu: spisy pracowników, zaświadczenia o zatrudnieniu, ewidencja taboru; Elektrownia: korzystanie z energii elektrycznej; Dom Kultury: organizacja imprez kulturalnych, plakaty i programy; Klub Sportowy Urzędników; Bank Skupu: wnioski w sprawie zakupu przedmiotów wartościowych, protokoły i spisy przejętych kosztowności; Centrala Zakupów: korespondencja w sprawie zakupu towarów i surowców; Buchalteria Centralna: rozliczenia finansowe poszczególnych resortów pracy; Kasa Główna: dokumentacja obrotu kasowego; Varia: spisy osób, skorowidze osobowe, kontrola obecności. Supplementary information Częściowo zmikrofilmowany: L-12669 - L-12719, L-13018 - L-13022, L-18618 - L-21130

No.	Name	Units	Dates	Number of scans
	Units without series	0		0
1	Rada Starszych (Beirat)	1	1939-1940	93
2	Centralny Sekretariat (Zentralsekretariat)	186	1939-1944	78673
3	Sekretariat Prezydialny (Präsidialsekretariat)	10	1940-1944	5484
4	Sekretariat Próśb i Zażaleń (Sekretariat für Mittschriften und Beschwerden)	100	1939-1944	48871
5	Wydział Informacji i Wywiadów (Aufskunftsstelle)	9	1940-1943	1699
6	Wydział Personalny (Personalabteilung)	31	1940-1943	14362
7	Bezpieczeństwo (Sicherheitswesen)	120	1939-1944	22502
8	Sądownictwo (Gerichtswesen)	20	1940-1944	3586
9	Centralny Urząd Kontroli (Zentral-Kontroll-Stelle)	31	1940-1942	11269
10	Najwyższa Izba Kontroli (Höchste-Kontroll-Kammer)	215	1940-1942	30911
11	Komisja Kontroli Majątku Niemieckiego i Polskiego w Getcie (Kontroll-Kommission für im Getto gebliebenes Gut der Deutschen und Polen)	2	1940-1941	445
12	Wydział Statystyczny (Statistische-Abteilung)	164	1939-1944	8581
13	Wydziały Ewidencji (Evidenz-Abteilungen)	0		0
13.1	Akta ogólne	33	1940-1944	9046
13.2	Urząd Stanu Cywilnego	53	1939-1944	15875
13.3	Referat Kart Tożsamości	27	1940-1944	13491
13.4	Biuro Meldunkowe	75	1939-1944	30323
14	Archiwum (Archiv)	63	1939-1944	10325
15	Wydział Gospodarczy (Wirtschaftsabteilung)	26	1939-1944	4504
16	Wydział Pogrzebowy (Beerdigungs-Abteilung)	4	1939-1944	631
17	Wydział Mieszkaniowy (Wohnungszuweisungsstelle)	12	1940-1943	2447
18	Wydział dla Wsiedlonych (Abteilung für die Eingesiedelten)	58	1939-1944	9732
19	Komisja Wysiedleńcza (Aussiedlungs-Kommission)	72	1942-1944	40182
20	Komisja Międzyresortowa (Zwischen-Ressort-Komitee)	26	1942-1944	8076
21	Aprowizacja (Verpflegungswesen)	243	1939-1944	68904
22	Wydział Zdrowia (Gesundheitsabteilung)	14	1939-1944	2370
23	Wydział Opieki Społecznej (Fürsorge-Abteilung)	36	1939-1942	17108
24	Komisja Opieki nad Dzieckiem (Ausschuss für Kinderfürsorge)	8	1941-1944	1381
25	Wydział Szkolny (Schulabteilung)	100	1939-1944	21831
26	Komisja Kwalifikacyjna (Umschichtungs-Kommission)	31	1941-1944	14209
27	Wydział Pracy (Arbeitsabteilung)	231	1939-1944	63789
28	Centralne Biuro Resortów Pracy (Zentralbüro des Arbeits-Ressorts)	53	1940-1944	6739
29	Resorty Pracy (Arbeits-Ressort)	228	1940-1944	33134
30	Wydział Pocztowy (Postabteilung)	59	1940-1944	92114
31	Wydział Transportu (Transportabteilung)	9	1941-1944	1181
32	Elektrownia (Elektrizität)	2	1940-1941	52
33	Dom Kultury (Kulturhaus)	2	1941-1943	108
34	Klub Sportowy Urzędników (Beamten-Sport-Klub)	1	1940-1940	7
35	Bank Skupu (Bank Ankaufsstelle)	5	1940-1943	1371
36	Centrala Zakupów (Zentral-Einkauffsstelle)	3	1940-1942	604
37	Buchalteria Centralna (Zentralbuchhaltung)	32	1940-1944	23819
38	Kasa Główna (Hauptkasse)	69	1939-1944	78015
39	Varia	18	1940-1944	2748

Units in series:: 30 Wydział Pocztowy (Postabteilung)

Number of units per page

Reference code	Title	Dates	Number of scans
39/278/0/30/2314	[Przekazy pieniężne nadane w getcie]	1940	2371
39/278/0/30/2315	[Przekazy pieniężne i paczek przesłanych do getta, potwierdzenia odbioru]	1940-1941	9359
39/278/0/30/2316	[Karty pocztowe przeznaczone dla krewnych i znajomych w Generalnej Guberni, Rzeszy i w innych krajach, które nie zostały wysłane z getta przez pocztę]	1941-1942	2824
39/278/0/30/2317	[Karty pocztowe przeznaczone dla krewnych i znajomych w Generalnej Guberni, Rzeszy i w innych krajach, które nie zostały wysłane z getta przez pocztę]	1941-1942	23161
39/278/0/30/2318	[Karty pocztowe przeznaczone dla krewnych i znajomych w Generalnej Guberni, Rzeszy i w innych krajach, które nie zostały wysłane z getta przez pocztę]	1941-1942	3972
39/278/0/30/2319	[Karty pocztowe przeznaczone dla krewnych i znajomych w Generalnej Guberni, Rzeszy i w innych krajach, które nie zostały wysłane z getta przez pocztę]	1941-1942	2746
39/278/0/30/2320	[Karty pocztowe przeznaczone dla krewnych i znajomych w Generalnej Guberni, Rzeszy i w innych krajach, które nie zostały wysłane z getta przez pocztę]	1941-1942	2770
39/278/0/30/2321	[Karty pocztowe przeznaczone dla krewnych i znajomych w Generalnej Guberni, Rzeszy i w innych krajach, które nie zostały wysłane z getta przez pocztę]	1941-1942	2794
39/278/0/30/2322	[Karty pocztowe przeznaczone dla krewnych i znajomych w Generalnej Guberni, Rzeszy i w innych krajach, które nie zostały wysłane z getta przez pocztę]	1941-1942	3469
39/278/0/30/2323	[Karty pocztowe przeznaczone dla krewnych i znajomych w Generalnej Guberni, Rzeszy i w innych krajach, które nie zostały wysłane z getta przez pocztę]	1941-1942	2975
39/278/0/30/2324	[Karty pocztowe z kraju i zagranicy przysyłane do mieszkańców getta przez krewnych lub znajomych]	1941-1942	266
39/278/0/30/2325	[Karty pocztowe i listy do mieszkańców getta przysyłane przez krewnych lub znajomych z kraju i zagranicy]	1941-1942	205
39/278/0/30/2326	[Zamówienia na materiały biurowe i przedmioty gospodarcze oraz produkty żywnościowe dla pracowników]	1941	54
39/278/0/30/2327	[Listy wydatków na zakup materiałów biurowych i gospodarczych, sprzątanie i reperacje]	1941	462

1 2 3 4

Amount of archival material

Total (archival units): 2478

Processed (archival units): 2478

Without inventory (archival units): 0

Total (linear meters): 142.50

Processed (linear meters): 142.50

Without inventory (archival units): 0.00

Amount of non-archival material

Total (archival units): 0

Total (linear meters): 0.00

Dates of non-archival material: - brak danych -